سید محمدصادق موحد معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان گفت: تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی بنیاد ملی نخبگان با هدف استفاده بهینه از فرصت خدمت مقدس نظام وظیفه دانش آموختگان داخل و خارج از کشور، در راستای حل مسائل دستگاه های مختلف و تسهیل شرایط خدمت اعطا می‌شود.

وی افزود: دانش آموختگانی که آخرین مدرک تحصیلی خود را از خارج از کشور دریافت کرده اند می توانند با مراجعه به سامانه همکاری با متخصصیان خاج از کشور (https://connect.isti.ir) درخواست خود را ثبت کنند.

موحد ادامه داد: متقاضیان برگزیده (دانش آموختگان داخل و خارج از کشور) می توانند دوره خدمت نظام وظیفه خود را در قالب «دوره آموزش نظامی» و اجرای «طرح پژوهشی» یا انجام فعالیت‏ های فناورانه در شرکت‏ های دانش‏ بنیان» طی و کارت پایان خدمت خود را دریافت می کنند.

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان تاکید کرد: لازم است به این نکته اشاره کنیم که طرحی به نام امریه سرباز نخبه در بنیاد نخبگان وجود ندارد. البته موضوع امریه خاص افراد مستعد نیست. هر دستگاهی با رایزنی با مسولان امریه نظام وظیفه می‏ تواند ظرفیتی را برای خودش بگیرد و در قالب آن، افرادی را به صورت امریه، بکار بگیرد.

وی در ادامه افزود: با توجه به اهمیت جایگاه نیروی انسانی در شرکت‏های دانش ‏بنیان، موضوع امریه در این شرکت‏ها نیز هم اکنون با مدیریت معاونت توسعه شرکت‏های دانش ‏بنیان انجام می شود و اساسً این سازوکار فعلا به بنیاد ملی نخبگان ارتباطی ندارد. با این وجود بر اساس استعلام انجام شده از معاونت مربوطه باید خاطرنشان کرد که امریه ۲۴ ماه است و شخص متقاضی پس از طی مراحل اولیه و کسب امتیازات لازم می تواند از این تسهیلات بهرمند شود.

موحد با بیان اینکه فرایند ثبت درخواست تقریبا از ۴ماه قبل از هر اعزام آغاز می‌شود، گفت: در حال حاضر هر شرکت دانش بنیان می تواند در صورت داشتن شرایط لازم ۳نفر سرباز امریه داشته باشد.البته با توجه به ظرفیت محدود تخصیص داده شده به این موضوع بسیاری امکان استفاده از این تسهیلات را پیدا نخواهند کرد. اما براساس استعلام انجام شده از معاونت توسعه شرکت‏های دانش بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش ‏بنیان تعداد 1006 نفر در سال گذشته از امریه استفاده کرده اند.  

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اینکه بنیاد از بیش از یک دهه پیش با هماهنگی که با ستاد کل نیروهای مسلح انجام داده، برنامه‏‌ای با نام تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی (طرح شهید صیاد شیرازی) را تدوین و اجرا می‎کند، گفت: دانش‌‏آموختگان موسسات علمی داخل و خارج کشور و همچنین طلاب حوزه ‏های علمیه در صورت کسب امتیازات مربوطه می‏ توانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: بر همین اساس، دانش آموختگان دروه کارشناسی، دورۀ کارشناسی ‏ارشد، دانشجوی دکتری (بعد از اتمام پیشنهاده پژوهشی) و دانش ‏آموخته دوره دکتری، می توانند دوره خدمت نظام وظیفه خود را در قالب «دوره آموزش نظامی» و اجرای «طرح پژوهشی»، فعالیت فناورانه در شرکت ‏های دانش بنیان ( که با امریه دانش بنیان متفاوت است)»، طی و کارت پایان خدمت  خود را  دریافت می کنند.

موحد درباره فرآیند اجرای این طرح گفت: متقاضی درخواست خود را در سامانه اطلاعاتی بنیاد ملی نخبگان ثبت می‏ کند و حداکثر طی دوهفته، درخواست وی بررسی و در صورت موافقت کارگروه ارزیابی در بنیاد، به طور خودکار به دانشگاه عالی دفاع ملی معرفی می‏ شود.

وی در ادامه بیان کرد: دانشگاه عالی دفاع ملی در واقع نماینده اجرایی ستادکل نیروهای مسلح برای توزیع برگزیدگان به بخش های مختلف لشگری و کشوری است که البته بعد از معرفی فرد به دانشگاه عالی دفاع ملی و در صورتی که متقاضی اعلام نیازی از یک نهادی داشته باشد و با موافقت دانشگاه عالی دفاع ملی، امکان تعیین موضوع، مکان، زمان شروع و اجرای طرح بر اساس پیشنهاد اولیه خود متقاضی امکان پذیر است.

موحد با بیان اینکه باید توجه داشت که اولویت با تخصیص برگزیده به طرح های پژوهشی، فناورانه بر اساس مقررات و رویه های اجرایی نیروهای مسلح است، گفت: به طور کلی مدت انجام این طرح جایگزین خدمت حداقل به میزان نیمی از دوره رسمی نظام وظیفه سایر مشمولان هم تراز (پس از کسر خدمت های قانونی دیگر با موافقت نیروهای مسلح) است و محتویات مندرج در کارت پایان خدمت افرادی که مشمول تسهیلات نظام وظیفه تخصصی بنیاد ملی نخبگان می شوند هیچ تفاوتی با کارت مشمولانی که به صورت عادی خدمت نظام وظیفه خود را می گذرانند، ندارد. 

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: هر یک از متقاضیان می توانند پروندة خود را در سامانة اطلاعاتی بنیاد ملی، تکمیل و درخواست خود را برای بهره‌مندی از این تسهیلات، در سامانه ثبت می‌کنند. همچنین در وبگاه بنیاد به آدرس www.bmn.ir  اطلاعات تکمیلی در خصوص این طرح و سایر تسهیلات بنیاد، وجود دارد.

موحد تصریح کرد: بنیاد ملی نخبگان تا این لحظه فقط و فقط طرح جایگزین خدمت آن هم در قالب انجام طرح پژوهشی یا فعالیت فناورانه در شرکت های دانش ‏بنیان دارد و لذا امریه و همچنین موضوع  کسری خدمت، هیچ ارتباطی با بنیاد ملی نخبگان ندارد.

وی گفت: همچنین متقاضیانی که در حال گذراندن سربازی به صورت عادی هستند در صورتی که حداقل 14 ماه از دوره آنان باقی مانده باشد می توانند درخواست خود را برای بنیاد ارسال کنند و در صورت تایید تبدیل وضعیت می شوند.

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه سال گذشته (1401) حدود 2500 نفر طرح جایگزین نخبگی دریافت کرده اند، بیان کرد: در خصوص طرح جایگزین خدمت هر یک از متقاضیان می توانند پروندة خود را در سامانة اطلاعاتی بنیاد ملی، تکمیل و درخواست خود را برای بهره‌مندی از این تسهیلات، در سامانه ثبت کنند و در این خصوص همانطور که در شیوه نامه مربوطه هم آمده است دانش آموختگان در عرصه ‏های فنی و مهندسی، علوم پایه، علوم انسانی و اجتماع، کشاورزی و منابع طبیعی، هنر و معماری، علوم پزشکی، در صورتی که امتیاز لازم را کسب کنند و توسط کارگروه  ارزیابی تأیید شوند می توانند متناسب با تخصص خود و با تأیید ستاد کل نیروهای مسلح، طرح جایگزین خدمت دریافت کنند و لازم به یادآوری است که هیچ گونه محدودیتی برای اعطای این تسهیلات در رشته‌های مختلف، نحوه ارسال درخواست و بررسی آنان وجود ندارد. 

موحد گفت: بنیاد، با همکاری مرکز تعاملات بین­ المللی (برای دانش آموختگان خارج از کشور) و معاونت توسعه شرکت­ های دانش ­بنیان (برای نظام وظیفه فناور) و بنیادهای نخبگان استانی (برای دانش آموختگان داخل کشور)، پرونده‌های متقاضیان را بررسی و راستی‌آزمایی می‌کند، سپس کارگروه شناسایی دانش آموختگان برتر در بنیاد ملی نخبگان، پس از ارزیابی کیفی درخواست متقاضیان، برگزیدگان را تعیین می کند.

وی افزود: بعد از اعلام برگزیدگی به متقاضی، فرد در سامانه بنیاد اطلاعات مورد نیاز نیروهای مسلح را به صورت الکترونیکی و غیرحضوری تکمیل و بنیاد ملی نخبگان به صورت برخط، پرونده برگزیده را به نیروهای مسلح ارسال می‏ کند. مابقی مراحل نیز از طریق مرجع معرفی‌شده از سوی نیروهای مسلح توسط برگزیده پیگیری می ‏شود.

موحد با بیان اینکه برای انتخاب برگزیدگان، بنیاد ملی نخبگان به عنوان یک نهاد حاکمیتی، و در قالب یک شیوه نامه کاملا شفاف، با راستی آزمایی مدارک متقاضیان، امتیازات اولیه را تعیین می کند، تصریح کرد: هر یک از متقاضیان در صورتی که احساس کنند که امتیازات تأیید شده انها با پیش ‏بینی انها مطابقت ندارد، بر اساس درخواست ثبت شده، توسط کارشناسان بنیاد از جزییات امتیازات خود آگاه می‌‏شوند و لازم به ذکر است که کسب امتیازات در واقع شرط لازم است و کیفی سنجی در کارگره نیز انجام می‏ شود. لذا بنیاد ملی نخبگان خود را متعهد به حفظ حقوق هر یک از متقاضیان می ‏داند و معاونت مستعدان و آینده ‏سازان بنیاد ملی نخبگان مسول نظارت دقبق بر اجرای فرایند شناسایی و تأیید برگزیدگان است. برای هر یک از طرح ‏های پژوهشی تعریف شده ناظر تخصصی انتخاب می شود تا بر فرایند اجرای ان نظارت کند.

موحد با بیان اینکه تمامی اطلاعات و قوانین مرتبط با تسهیلات نظام وظیفه از طریق وبگاه بنیاد ملی نخبگان در اختیار عموم قرار داده شده است، گفت: همچنین بنیادهای نخبگان استانی نیز به صورت دوره ای طی برگزاری کارگاه های آموزشی شیوه نامه های بنیاد را برای مشمولان تشریح می کنند و قوانین از طریق موشن گرافی نیز در فضای مجازی قابل مشاهده است. این اطلاعات همچنین از طریق دانشگاه ‏های محل تحصیل نیز به دانشجویان اطلاع رسانی می‎شود که البته می توان و باید بیش از گذشته با استفاده از ظرفیت رسانه‏ ها و شبکه‏ های اجتماعی، اطلاع رسانی ها را ارتقاء داد.

موحد، فعالیت آموزشی، فعالیت های پژوهشی، فعالیت های فناورانه، فعالیت‏های  علمی – اجتماعی و فرهنگی را از جمله معیارهای انتخاب نخبگان برشمرد و اظهار داشت: در جداول مندرج در شیوه‏ نامۀ طرح تسهیلات نظام وظیفه تخصصی (طرح شهید صیاد شیر ازی) که در وبگاه بنیاد ملی نخبگان وجود دارد، با جزییات هر یک از معیارها و سنجه ‏ها به طور شفاف آمده است.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس تجربیات قبلی لازم است معیارهایی که بیش از قبل به فعالیت‏های مسئله‏ محوری اشاره می‏ کند، تقویت شود. از این رو اکنون بازنگری در شیوه ‏نامه در دستور کار بنیاد ملی نخبگان قرار گرفته است. فرایندی که برای این موضوع در حال پیگیری است شامل درخواست اعلام نظر از افراد صاحبنظر و همچنین دستگاه‏ های مرتبط به اجرای طرح و شامل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت توسعه شرکت‏ های دانش ‏بنیان و مرکز تعاملات بین ‏المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان، رئیس جمهور و سایر مراکز است.

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در پایان گفت: با توجه به اینکه ممکن است افرادی شرایط خود را با شیوه نامه کنونی تنظیم کرده باشند لذا مطابق با رویه های قبلی در خصوص اصلاح این شیوه نامه مدت زمانی برای اطلاع رسانی و همچنین تنظیم شرایط داوطلبان در نظر گرفته می شود و از این رو برای دانشجویانی که هم اکنون مشغول تحصیل بود و در آستانه دانش آموختگی هستند جای نگرانی برای تغییرات اساسی نیست. همچنین شرایط اجرای طرح های جایگزین خدمت تغییری نخواهد کرد لیکن تلاش خواهد شد که در کوتاه ترین زمان ممکن و همچنین مرتبطترین جایگاه ممکن، برای برگزیدگان، طرح تعریف و ایشان را به انجام آنها مشغول کرد.