به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ روح‌الله دهقانی که در برنامه تلویزیونی گفت‌وگوی ویژه خبری دیشب در خصوص پرچم‌داری رئیس‌جمهور شهید در دیپلماسی فناوری، دغدغه‌‌های نخبگانی ایشان و گام‌های موثر برداشته شده در مسیر هموارسازی توسعه اقتصاد دانش‌بنیان سخن می‌گفت، اظهار داشت: در زمان انتصاب به عنوان معاون علمی و فناوری رییس جمهور وقتی برای اولین بار به دیدار آیت الله رئیسی رفتم، دو راهبرد جدی را برای من ترسیم کردند. اول اینکه تاکید داشتند که دستاوردهای علمی و فناوری کشور در این سال‌ها، باید به شکل موثر و واقعی در زندگی مردم و همچنین در همه حوزه‌های اقتصاد کشور نفوذ پیدا کند. توصیه و ماموریت دوم ایشان این بود که توجه به اقتصاد نباید ما را از توجه به آینده غافل نکند و بایستی همواره نگاهی راهبردی به توسعه فناوری‌های آینده داشته باشیم. در واقع یک نگاه به گذشته و ضرورت نفوذ دستاوردهای گذشته علم و فناوری در زندگی مردم و یک نگاه به آینده و توجه به فناوری‌های ضروری در آینده کشور داشتند.

دهقانی در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد: راهبردی که رهبر معظم انقلاب اسلامی بیش از ۲۰ سال پیش تحت عنوان «جنبش نرم‌افزاری» آغاز کردند در دوران حضرت آیت الله رئیسی به حدی از بلوغ رسیده بود که تغییر راهبری این زیست بوم از زیست بومی صرفا علمی و افتخارآفرین به یک زیست بوم موثر در اقتصاد در مسیر توجه ایشان قرار گرفت.

وی با بیان اینکه خروجی این نگرش راهبردی رییس جمهور شهید در ارتقای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز مشهود است، خاطرنشان کرد: براساس نگاه رییس‌جمهور شهید، رشد و پیشرفت کشور تنها از مسیر علم و فناوری قابل دستیابی است. تاکید ایشان بر مسأله بهره‌وری که بارها و بارها در صحبتهایشان مطرح می‌کردند و همچنین تاکیدی که بر استفاده از نخبگان چه به صورت فردی و چه در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان در همه ساختارها و نقاط کشور داشتند، همه و همه نشان‌دهنده توجه راهبردی ایشان به اقتصادی است که باید براساس علم و فناوری، ارزش آفرین شود.

تأکید بر اقتدارآفرینی فناورانه

معاون علمی رییس‌جمهور با اشاره به تأکید رییس‌جمهور شهید بر ایجاد مراکز آفرینش فناوری در حوزه‌های راهبردی شش گانه گفت: ایجاد مراکز بزرگ آفرینش فناوری که در برنامه هفتم دیده شده است و این‌که کشور باید  شش مجموعه بزرگ تراز در آفرینش فناوری های روز داشته باشد مورد حمایت ایشان قرار داشت. ایجاد مراکز آفرینش فناوری در حوزه‌های زیست مهندسی، میکروالکترونیک، علوم شناختی، اعصاب و مغز و مسئله هوش مصنوعی و علوم و فناوری های کوانتوم از جمله محور های تاکیدی رئیس جمهور شهید در برنامه هفتم بود.

دهقانی بیان کرد: تشکیل مرکز ملی هوش مصنوعی، شورای راهبری فناوری هوش مصنوعی و شورای راهبری فناوری‌های کوانتوم از یادگاری‌های اختصاصی در حوزه فناوری و نگاه به آینده آیت الله رئیسی شهید در طی دوران خدمت است که برای پیشرفت این حوزه، معاونت علمی از این نگاه رئیس جمهور برای رشد کشور استفاده کرده است. کشور در سال‌های گذشته رتبه‌های خوبی در حوزه فناوری‌های زیستی، در حوزه فناوری‌های نانو و در حوزه فناوری‌های هوش مصنوعی دستاوردها و رتبه‌های های خوبی کسب کرده‌ایم. 

حکمرانی نخبگان در نگاه رییس‌جمهور شهید

رییس بنیاد ملی نخبگان در ادامه در خصوص نگاه دکتر رئیسی به نخبگان گفت: نگاه رییس جمهور شهید به نخبگان فراتر از نگاه به آنها به عنوان یک بخش از جامعه بود. در واقع آنچه در سیاست‌ها و راهبردهای ایشان می‌دیدم، نگاه «حکمرانی نخبگانی» بود. یعنی تاکید داشتند که مسایل کشور تنها با همکاری نخبگان حل می‌شود.

دهقانی در توضیح این نگرش خاطرنشان کرد: به هر حال کشور از لحاظ منابع محدودیت دارد و درآمدهای محدود حاصل از فروش نفت که در اختیار دولت است باید صرف گذران روزمره امور شود لذا اگر قرار باشد رشد و پیشرفتی در کشور حاصل شود لزوما از مسیر سرمایه‌گذاری های مالی و راهکارهای سرمایه ای و منابعی نخواهد بود. بلکه از جنس اصلاح فرآیندهای حکمرانی به سمت فرآیندهای هوشمندانه و نخبگانی است.

دهقانی با بیان این که به باور رییس جمهور شهید، تنها مسیر مطمئن پیشرفت کشور، استفاده از نخبگان در ارکان حکمرانی و حل مشکلات کشور بوده، اضافه کرد: در عمل هم فکر نمی‌کنم در طول این سال‌ها، دولتی جوان تر از دولت دکتر رئیسی را تجربه کرده باشیم. امروز در رده‌های میانی مدیریت در وزارتخانه‌های مختلف اعم از صمت و نیرو و کشاورزی تا علوم و بهداشت و ... جوانان دهه شصتی و دهه هفتادی را داریم که کاملا با نگاه نخبگانی فعالیت دارند. رییس جمهور شهید بارها در جلسات هیئت دولت به وزرا تاکید می‌کردند که نظرات و راه حل های نخبگان حوزه خود را حتی اگر با دولت موافق نیستند، اخذ کرده و به رییس جمهور منتقل کنند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور با اشاره به نمونه‌هایی از توجه و دغدغه ویژه رییس جمهور نسبت به وضعیت و مسایل نخبگان و تاکید ویژه بر اقدامات عملی برای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی نخبه گفت: اگر آخرین استوری صفحه ایشان در شبکه های مجازی را هم دیده باشید دستور رییس جمهور به معاون علمی برای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی نخبه در حوزه فضای مجازی است که این تاکید را در زمینه نیروهای نخبه همه حوزه ها داشتند. در واقع بزرگترین حمایت از نیروی نخبگانی کشور را ایجاد زمین بازی برای آنها در جهت تأثیرگذاری در ارکان مختلف اعم از مشورت تا حوزه های مدیریتی نخبگان در مسائل و مشکلات کشور می دیدند.

دهقانی در توضیح این نگرش خاطرنشان کرد: به هر حال کشور از لحاظ منابع محدودیت دارد و درآمدهای محدود حاصل از فروش نفت که در اختیار دولت است باید صرف گذران روزمره امور شود؛ لذا اگر قرار باشد رشد و پیشرفتی در کشور حاصل شود لزوما از مسیر سرمایه‌گذاری های مالی و راهکارهای سرمایه ای و منابعی نخواهد بود. بلکه از جنس اصلاح فرآیندهای حکمرانی به سمت فرآیندهای هوشمندانه و نخبگانی است.

وی تاکید کرد:در سایه همین نگاه بود که طبق آمارهای سامانه‌های جذب و به کارگیری نخبگان در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱، همکاری هایمان با ایرانیان مقیم خارج از کشور، سه برابر شده است. همچنین بازگشت نخبگان از ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا به کشور، ۱.۸ برابر ارتقاء یافته است. بخشی از این افراد به عنوان عضو هیات علمی در دانشگاه ها مشغول به فعالیت شدند و برای عده ای از آنها که قریب به ۳۵۰ نفر هستند، فرصت ایجاد شرکت های دانش بنیان فراهم شد و بخش دیگری از آنها به عنوان نیروهای متخصص در شرکت های تراز دانش بنیان، فرصت همکاری پیدا کردند.

دهقانی افزود: نگاه دیگری که آیت الله رئیسی به حوزه نخبگانی داشت، این بود که ایرانیانی که در خارج از کشور هستند، اما به هر دلیلی که نمی‌توانند به کشور بازگردند، ولی علاقه‌مند به خدمت در کشور هستند، بچه‌های کشور هستند؛ در این راستا در سال گذشته بیش از ۲۰۰ مورد پروژه‌های راهبردی با این افراد که خارج از کشور بودند، تعریف کردیم.

واردات محصولات تولید داخل، خط قرمز شهید رئیسی

معاون علمی رئیس جمهور خاطرنشان کرد: مهمترین نکته ای که ایشان بارها به من تاکید می‌کرد این است که بزرگترین کار این معاونت، به خط کردن همه دستگاه‌ها و دولت برای استفاده از محصول و خدمات شرکت های دانش بنیان. اینکه می گویم آیت الله رئیسی یک فرد فکور راهبردی بود، به همین دلیل است.

وی با بیان این که طی سال‌های گذشته بزرگترین حامی فکری، معنوی و سیاستی جریان دانش بنیان کشور، رهبر معظم انقلاب اسلامی و بزرگترین حامی اجرایی فرامین مقام معظم رهبری برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، شخص آیت الله رئیسی بوده است، اظهار داشت: رئیس جمهور شهید شخصا داعیه‌ دار توسعه بازار دانش بنیان ها بود و بارها تاکید می کرد که به هیچ وجه اجازه داده نشود که کالا و خدمتی که در کشور وجود دارد و شرکت های دانش بنیان می توانند آن را تامین کنند، از خارج تهیه شود و این امر برایشان خط قرمز بود.

معاون علمی رئیس جمهور با بیان اینکه آیت الله رئیسی در جلسات هیات دولت بارها تاکید می کرد که کالایی که در داخل تولید می شود، نباید از خارج وارد شود، گفت: اینکه وزارت نفت امروز بیش از ۱.۸ میلیارد دلار با دانش بنیان ها قرارداد بسته است و دانش بنیان های ما در سال ۱۴۰۲ بیش از ۵۳۰ هزار میلیارد تومان - نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار فروش داشته اند حاصل نگاه بسیار دقیق و هوشمندانه آیت الله رئیسی به حوزه علم و فناوری کشور بود.

دهقانی با اشاره به تخصیص پنج میلیارد دلار ارز در سال گذشته به دانش‌بنیان‌ها، افزود: شرکت‌های دانش‌بنیان صادراتی، سال گذشته توانستند ۲.۵ میلیارد دلار صادرات داشته باشند که این عدد سه برابر سال ۱۴۰۱ بود. در نقطه مقابل نزدیک به معادل خارجی ۳۰ میلیارد دلار کالا و خدمت به کشور ارائه کردند به طوری‌که دارویی که تا دیروز ۱۸۰ میلیون دلار برای واردات آن هزینه می کردیم، صرفا با ۲۰ میلیون دلار ارز در کشور تامین شد و مردم اصلا احساس تحریم و کمبود هم نکردند.

وی با اشاره به نگاه رییس‌جمهور شهید بر توسعه بازار داخلی و بین‌المللی گفت: این توسعه بازار بزرگ‌ترین حمایتی بود که رئیس جمهور از دانش بنیان های کشور برای رسیدن به رشد پایدار اقتصادی شخصا پیگیری می کردند.

دهقانی، فروش ۵۳۰ همتی شرکت‌های دانش‌بنیان در سال گذشته را از دیگر دستاوردهای توجه و حمایت رئیس جمهور شهید از این حوزه دانست و گفت: سال گذشته دانش بنیان ها پنج میلیارد دلار ارز دولتی دریافت کردند و در مقابل ۲.۵ میلیارد دلار صادرات داشته‌اند که ارزش متوسط صادرات آنها نسبت به کالاهای صادراتی برابر بوده است. باید توجه شود که همه محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان، دانش محور نیستند و کالاهای غیر دانش‌بنیان هم در سبد تولیدات خود دارند.

رئیس بنیاد ملی نخبگان، افزایش بودجه معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری برای توسعه حمایت از زیست‌بوم فناوری و نوآوری را یکی دیگر از خدمات ارزنده شهید آیت الله رئیسی به این حوزه عنوان کرد: برای سال ۱۴۰۳ با وجود همه مسائل و مشکلات اقتصادی، ظرفیت بودجه معاونت علمی بر اساس قانون برنامه هفتم و قانون بودجه بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان شد که بخشی به واسطه منابع مستقیم است که رقم آن قریب به حدود چهار تا پنج همت است. این در حالی است که سال گذشته بودجه معاونت علمی قریب هفت هزار میلیارد تومان بود و در سال های گذشته رشد سالانه آن حدود ۲۰ درصد بود.

وی ادامه داد: یک منبع دیگر بودجه ای که آن شهید والامقام بر آن تاکید داشت و با کمک ایشان در جلسه سران قوا و با کمک و توجه ایشان درعین مشکلات بودجه ای دولت تصویب شد، یک بسته هفت هزار میلیارد تومانی برای سال ۱۴۰۳ و همچنین یک بسته هشت هزار میلیارد تومانی برای سال ۱۴۰۴ بود تا به واسطه آن معاونت علمی به کمک دستگاه های کشور یک‌سری پروژه های فناورانه و پیشران در اقتصاد دانش بنیان تعریف کرده و مردم مستقیما اثر آن را در زندگی خود احساس کنند.

دهقانی با اشاره به حمایت آیت‌الله رئیسی از تحق قانون جهش تولید گفت: در قانون جهش تولید، منابع حمایتی بسیار خوبی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تعریف شده است و امسال در قالب تبصره شش بودجه ۱۴۰۳ برای معاونت تعریف شد، پیش‌بینی می‌شود بیش از ۲۰ همت اختصاص یابد و امسال سازمان برنامه بودجه موظف است به صورت یک دوازدهم این بودجه را تخصیص دهد.

به گفته معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور تمرکز و توجه شهید جمهور آیت الله رئیسی به حوزه علم و فناوری و دانش بنیان ها به شکلی بود که امسال اتفاقات شگرفی در راه خواهد بود. اینکه ایشان پای کار بودند که یکباره چهار برابر منابع حوزه علم و فناوری کشور افزایش یابد نشان از اعتقاد عمیق آن شهید والامقام به تاثیرگذاری فناوران و دانش بنیان ها فعال در زیست بوم نوآوری در بهبود اوضاع اقتصادی کشور و نگاه راهبردی رئیس جمهور شهید به علم و فناوری به عنوان کلید پیشرفت کشور دارد که امیدوارم در دولت آینده که مردم به خوبی آن را انتخاب خواهند کرد، این هدفگذاری مقدس و بلند نظرانه ایشان، توسعه یابد و شاهد این باشیم که اقتصاد کشور به طور جدی از اقتصاد منبع پایه به اقتصاد دانش بنیان تغییر یابد.

نقش ویژه رئیس جمهور و وزیر خارجه شهید در دیپلماسی فناوری ایران

دهقانی در بخش دیگری از سخنانش به توجه وزه رئیس جمهور شهید به دیپلماسی علم و فناوری اشاره کرد و گفت: حتی در یک سفر خارجی رئیس جمهور شهیدمان یا سفر یک هیئت خارجی نبوده که رئیس جمهور شهیدمان از همکاری‌های علمی و فناوری سخن نگفته باشد؛ اینها اتفاقی نیست. تمام سفرهایی که آیت‌الله رئیسی می‌رفتند، ما و همکاران در سازمان همکاری‌های بین المللی که از یادگاری‌های شهید رئیسی است، مامور می‌شدیم که نمایشگاهی از دستاوردهای علمی و فناوری برگزار کنیم.

وی با اشاره به اینکه سال گذشته بر اساس ابلاغیه رئیس جمهور شهید، مرکز تعاملات بین المللی علم و فناوری معاونت علمی به سازمان توسعه همکاری های علمی و فناورانه بین‌المللی ارتقا یافت، این سازمان و بنیاد ملی علم ایران را از یادگاری‌های آیت الله رئیسی نام برد و گفت: در هیچ کدام از دوره‌های گذشته، معاونت علمی به عنوان پایه و اساس رکن سفرهای رئیس جمهور مطرح نبود، ولی آیت الله رئیسی تاکید بر این مساله داشت.

دهقانی ادامه داد: ما در سال گذشته بیش از ۳۰۰ هزار هیات تجاری را میزبانی کردیم که این عدد شش برابر سال ۱۴۰۱ است و من در سال گذشته ۴۳ هیات سیاسی در سطح وزیر، رئیس مجلس و رئیس جمهور را میزبانی کردم؛ این عدد یعنی در هر هفته یک هیات خارجی.

معاون علمی رئیس جمهور تاکید کرد: اینها سیاست‌های تاکید بر روابط بین المللی است که نتیجه آن صادرات سه برابری محصولات دانش بنیان می‌شود. شهید امیر عبداللهیان باور داشت و به رئیس جمهور نیز اعلام کرده بود که ایران در حوزه علم و فناوری نسبت به بسیاری از کشورها برتری دارد و از این جهت گفتمان محوری علم و فناوری نسبت به سایر گفتمان‌ها برای ما دست برتری را ایجاد کرده است.

معاون علمی رئیس جمهور با تاکید بر اینکه شهید امیر عبداللهیان یکی از مدافعان جدی دیپلماسی علم و فناوری کشور بود، افزود: صادرات محصولات دانش بنیان تنها ارزآوری نیست، بلکه صادرات دانش بنیان به معنای صادرات فرهنگ، اقتدار و صادرات پیام پیشرفت است و رئیس جمهور شهید ما بسیار خوب این موضوع را از نظر راهبردی درک کرده بودند.

قانون جهش تولید دانش‌بنیان

وی ادامه داد: به لطف پیگیری رئیس جمهور شهید، تمام فرایندهای معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی در حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، شفاف‌سازی شد، سامانه‌های خدمت تعریف و مشخص شد که شرکت‌های دانش بنیان چه حمایت‌هایی را در چه زمانی دریافت کرده‌اند و چه نتیجه‌ای در پی داشته است.

معاون علمی رئیس‌جمهور در پایان با اشاره به اهمیت قانون جهش تولید دانش بنیان که با پیگیری شخص رئیس جمهور تصویب و اجرایی شد، اظهار داشت: قانون جهش تولید که مطمئنا در ۱۰ سال آینده تحولات بزرگی در اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد از دیگر یادگاری‌های شهید جمهور ما است که امیدوارم این قانون را به خوبی اجرا کنیم.