به نام خدا

شیوه‌نامة حمایت از هسته‌های دانشجویی مسئله‌محور

(طرح شهید احمدی روشن)

مقدمه

به استناد اقدام­ های 2-2-2، 2-2-3، 2-2-9 و 3-1-2 مندرج در سند راهبردی کشور در امور نخبگان و به ­منظور تربیت و آماده­سازی نیروهای مستعد و نخبه با هدف زمینه‌سازی اثرگذاری آنان بر پیشبرد مؤلفه­های اقتصاد مقاومتی، بنیاد ملّی نخبگان از تشکیل هسته­های دانشجویی با محوریت استادان برجستة دانشگاهی، صنعتی، هنری و ... پیرامون حل مسئله­های کشور، حمایت می­کند. بر این اساس شیوه­نامة «حمایت از هسته­های دانشجویی مسئله محور (طرح شهید احمدی روشن)» برای تبیین مفاد اجرایی موضوع به شرح ذیل تدوین می­شود:

مادّة 1: تعاریف

برای اختصار، تعریف‌های زیر در این شیوه‌نامه رعایت می‌شود:

الف. بنیاد: منظور بنیاد ملّی نخبگان است.

ب. کارفرما: منظور هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که دارای مسئله‌ای علمی‌ـ فنّاورانه برای حل است.

ج. طرح: منظور طرح شهید احمدی روشن است.

د. داور: منظور هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که در بررسی علمی پروژه از سوی بنیاد تعیین می‌شود.

هـ. استاد خبره: منظور هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که مسؤولیت و راهبری اجرای پروژه را برعهده دارد.

و. دانشجو: منظور هر یک از دانشجویان مشمول بهره­مندی از جوایز مندرج در «شیوه‌نامة پشتیبانی از فعالیت­های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور»، و یا دانشجویانی است که شرایط عضویت در هسته‌های دانشجویی مسئله‌محور اعلام شده از سوی بنیاد را دارند.

ز. برگزیده: منظور دانشجوی تأیید شده برای همکاری در پروژه است.

ح. هسته: منظور گروه (تیم) تشکیل شده از برگزیدگان با مسؤولیت استاد خبره برای اجرای پروژه است.

ط. مدیر طرح: منظور هریک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که با تأیید شورای راهبری به عنوان راهبر و رابط میان استادان خبره و بنیاد تعیین می‌شوند.

ی. شورای راهبری: منظور شورای راهبری، سیاست­گذاری و نظارت بر اجرای صحیح شیوه­نامه است.

ک. پروژه: به هر یک از پیشنهادیه‌هایی گفته می‌شود که توسط شورای راهبری تأیید شده و وارد مرحلة اجرا می‌شوند.

مادّة 2: اهداف

اهداف اجرای این فرایند عبارت است از:

2-1. آموزش دانشجویان مستعد در بستر حل یک مسئلة واقعی

2-2. افزایش مهارت­های اجتماعی و ایجاد حس خودباوری در دانشجویان مستعد

2-3.  هدایت دانشجویان مستعد برای حل مسئله‌های راهبردی کشور

2-4. ایجاد شبکة دانشجویان دارای توانایی‌کارِ گروهی و حل مسئله

2-5. افزایش اعتماد دستگاه­ های اجرایی، مراکز علمی و بخش خصوصی به دانشجویان مستعد

مادّة 3: شورای راهبری، سیاست­گذاری و نظارت

به منظور تصمیم­گیری، راهبری و نظارت بر تمامی امور مربوط به شیوه­نامه، «شورای راهبری، سیاست­گذاری و نظارت» با ترکیب و وظایف زیر تشکیل می‌شود:

3-1. ترکیب

3-1-1. قائم مقام رئیس بنیاد (رئیس شورا)

3-1-2. معاون آینده‌سازان بنیاد

3-1-3. معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد

3-1-4. حداقل چهار تن از مدیران طرح یا سایر افراد متخصص در امور هسته­ های پژوهشی به انتخاب اعضای حقوقی شورا

تبصرة 1: اعضای بندهای فوق با حکم قائم‌مقام رئیس بنیاد به مدت یک سال منصوب می­ شوند و انتخاب و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.

تبصرة 2: در موارد ضروری و با تشخیص رئیس شورا، امکان بهره­مندی از تخصص سایر افراد برای شورا وجود دارد.

3-2. وظایف

3-2-1. شناسایی و بررسی مسئله‌های مهم دستگاه­ها و سازمان­ها، که نیاز به راه‌حل­های علمی و فنّاورانه دارند

3-2-2. معرفی مسئله‌های مناسب طرح به افراد متخصص دانشگاهی و صنعتی

3-2-3. معرفی استادان خبرة واجد شرایط برای تشکیل هسته به ­منظور حل مسئله

3-2-4. راهبری و نظارت بر روند اجرای طرح

3-2-5.تعیین نحوة­ ارائة راه­‌حل­های به دست آمده به صاحبان مسئله و پشتیبانی از هسته­های تشکیل شده

3-2-6. تدوین و تصویب دستورعمل­های اجرایی بر مبنای مفاد این شیوه­نامه در صورت نیاز

3-2-7. شناسایی، انتخاب و تأیید مدیران طرح و نظارت بر عملکرد آنها

3-2-8. تعیین تکلیف مالکیت دارایی‌های فکری ناشی از هر یک از پروژه‌ها

مادّة 4: فرایند اجرایی

فرایندهای اجرایی، بر اساس معیارهای مندرج در پیوست شیوه­نامه جاری می­شوند.

مادّة 5: فرایند پشتیبانی

5-1. سقف سایر هزینه­های هسته شامل هزینه‌های مصرفی، تجهیزاتی، خدماتی و موارد مشابه از سوی شورای راهبری و در قالب جایزة­ هسته های پژوهشی (مندرج در شیوه ­نامة پشتیبانی از فعالیت­های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور) تعیین می­ شود.

5-2. پس از ارائة صورت‌حساب هزینه‌کرد (به همراه گزارش عملکرد و مدارک مثبتة مالی) از سوی استاد خبره، تأیید مدیر طرح یا معاون آینده‌سازان بنیاد و دستور پرداخت معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد، مبلغ صورت‌حساب به استاد خبره پرداخت می­ شود.

5-3. پرداخت اعتبار هستة مسئله‌محور پژوهشی/ فنّاورانه برگزیدگان از سوی بنیاد و بر اساس مفاد «شیوه­نامة پشتیبانی از فعالیت­های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور» صورت می­ پذیرد.

تبصره: از ماه دومِ اجرای پروژه، استاد خبره می­تواند حداکثر تا 50 درصد تغییر در میزان اعتبار هستة مسئله‌محور پژوهشی/ فنّاورانة دریافتی ماهانة هریک از برگزیدگان هستة خود اعمال کند. در موارد خاص مانند عدم فعالیت مستعد در یک ماه یا فعالیت بسیارکم، استاد خبره می‌تواند ضریبی‌کمتر از 50 درصد را برای مستعد در نظر بگیرد. به این میزان تغییرات، «ضریب عملکرد» گفته می­شود. مجموع مبالغ پرداختی هسته در هر ماه نمی­تواند از 10 درصد کل پرداختی پایه (مجموع جوایز تحصیلیِ افراد هسته) بیشتر شود.

مادّة 6: تفسیر و نظارت

شرح مواد مسکوت، تفسیر مفاد شیوه­نامه و تصمیم‌گیری در موارد خاص برعهدة شورای راهبری است و این شورا موظف است سالیانه گزارشی از عملکرد شیوه‌نامه را تهیه و به رئیس بنیاد ارائه کند.

مادّة 7: تصویب و اجرا

این شیوه‌نامه مشتمل بر یک مقدمه، هفت مادّه، سه تبصره و یک پیوست به تصویب رئیس بنیاد ملّی نخبگان رسید و جایگزین «شیوه‌نامة حمایت از هسته‌های دانشجویی مسئله‌محور (طرح شهید احمدی روشن)» (موضوع ابلاغیة شمارة 47734/5/د مورّخ 3/10/1397 رئیس بنیاد) می‌شود و اجرای آن از تاریخ 01/07/1398 لازم است.

پیوست شیوه‌نامة حمایت از هسته­ های دانشجویی مسئله‌محور

(طرح شهید احمدی روشن)

فرایند اجرایی طرح (موضوع مادّة‌ 4 شیوه‌نامه)

1. معاون آینده­سازان افراد مورد نظر را برای همکاری با بنیاد به عنوان مدیران طرح، به شورای راهبری پیشنهاد می‌دهد. شورای راهبری با توجه به سوابق و توانایی‌های افراد معرفی شده، مدیران طرح را انتخاب و تأیید می­کند.
   
   
2. شورای راهبری پیشنهاد اولیه‌ای از استادان خبره متناسب با طرح را از طریق دانشگاه‌ها، نهادها، مؤسسات و شرکت‌های دانش بنیان دریافت می کند و از بین این افراد، استادان خبره منتخب با نظر اعضای حقوقی شورای راهبری تعیین می گردند.
   
   
3. استادان خبره (دانشگاهی و صنعتی) با در نظرگرفتن حداکثر ظرفیت و تنوع درگرایش­های علمی برای ارسال پروژه‌های پیشنهادی انتخاب می­ شوند.
   
   
4. مدیران طرح با رایزنی با دستگاه­ها،نهادهای ذی­ربط (مراکز علمی، صنعتی، پژوهشی، نهادها و مؤسسات اجرایی و ...) و استادان خبره منتخب، مسئله­ های آنان را احصا و گزارش آن را به شورای راهبری ارائه می­ کنند.
   
   
5. استادان خبره، با عنایت به مفاد شیوه‌نامه، پیشنهادیة خود برای حل مسائل تأیید شده توسط شورای راهبری را به بنیاد ارائه می­ کنند.
   
   
6. هر استاد خبره می­تواند حداکثر سه پیشنهادیه را ارائه دهد. قالب پیشنهادیه با نظر مدیران طرح و تأیید شورای راهبری تدوین می‌شود.
   
   
7. موارد زیر نیز باید در تدوین پیشنهادیه‌ها در نظرگرفته شوند:
   
   

   7-1. پیشنهادیه­ هایی که با محوریت حل یکی از نیازهای اساسی کشور یا طراحی یک محصول با کاربرد مشخص یا دارای ابعاد کاربردی قابل توجهی باشند، در اولویت قرار دارند.

   7-2.  دانش‌محور باشد.

   7-3. شفافیت‌کافی برای دانشجویان داشته باشد.

   7-4. پیشنهادیه‌­ها به‌گونه­ای تدوین شوندکه هر دانشجو حدوداً 10 الی 15 ساعت در هفته تعهد کاری داشته باشد.

   7-5. قابلیت پیگیری و ثمردهی در 9 ماه را داشته باشد.

   7-6. برای رشد فکری و تجربة مستعدان در حل مسئله مناسب باشد.

   7-7. کارفرما و حامی برای پشتیبانی و ادامة کار داشته باشد.

    

   تبصرة 1:  باتوجه به اینکه پیشنهادیه‌ها از سوی بنیاد به دانشجویان برای انتخاب ارسال و اعلام عمومی می­شوند، اطلاعات موجود در پیشنهادیه باید به گونه­ای درج شده باشد که ضمن جامع بودن، درصورتی که نیاز به حفظ محرمانگی وجود دارد، اطلاعات محرمانه­ای از سوی استاد خبره منتشر نشود و بنیاد مسؤولیتی در این مورد ندارد.

8. هر استاد خبره به ازای هر پروژه می­تواند حداکثر 15 و حداقل 5 دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را به عنوان برگزیده به‌کارگیری کند. پیشنهاد می‌شود استاد خبره نفراتی را برای بررسی مسئله‌های فرهنگی اجتماعی، تجاری‌سازی،کنترل پروژه و نظایر آن در نظر بگیرد.
   
   
9. پس از وصول پیشنهادیه‌های استادان خبره، اعضای حقوقی شورای راهبری با کمک مدیران طرح و داوران، پیشنهادیه‌ها را بررسی و پس از اصلاحات مورد نیازِ احتمالی و با عنایت به سیاست­ها و امکانات و منابع مالی بنیاد؛ پیشنهادیه‌های اولویت‌دار را تأیید و به دانشجویان متقاضی برای همکاری در طرح معرفی می­ کند.
   
   
10. دانشجویان درخواست خود برای همکاری در پروژه‌های مد نظر را به بنیاد ارائه می­ کنند. هر دانشجو می­ تواند برای همکاری در حداکثر پنج پروژه، با قید اولویت، درخواست خود را ارائه نماید.
    
    
11. اطلاعات پروژه‌­های منتخب و دانشجویان متقاضی برای همکاری در هر پروژه با ذکر اولویت‌های دانشجو، از سوی بنیاد به استاد خبره ارسال می‌­شود و استاد خبره در بازة زمانی معین بر اساس سوابق دانشجو (رزومه) و مصاحبه (در صورت نیاز) با وی؛ دانشجویان منتخب را با ذکر اولویت، به بنیاد اعلام می­ کند.
    
    
12. بنیاد بر اساس اولویت‌های استادان خبره و دانشجویان و با تلاش برای تشکیل حداکثری پروژه‌ها، فهرست پروژه‌های منتخب، دانشجویان منتخب و استادان خبره را تهیه و اعلام می‌نماید.

     

    تبصرة 2: دانشجویان مشمول «شیوه ­نامة پشتیبانی از فعالیت­ های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور» می‌توانند در سال تحصیلی متناظر با اجرای طرح، درخواست خود را جهت شرکت در طرح ثبت کنند. همچنین بنیاد برای هر سال تحصیلی، شرایط دیگری را برای حضور سایر دانشجویان در طرح اعلام می­ن ماید تا دانشجویان علاقه­ مند بتوانند از شرکت در طرح بهره مند شوند.

13. بنیاد برای هدایت پروژة تأیید شده از سوی شورای راهبری، با استاد خبره قرارداد منعقد می­ کند.

     

    تبصرة 3: شورای راهبری مجاز است‌کارگروهی منتخب از افراد متخصص را برای راهبری پروژه‌های تأیید شده تشکیل دهد.

    تبصرة 4: چنانچه در زمان اجرای پروژه نیاز به جذب نیروی انسانی باشد، با پیشنهاد استاد خبره و تأیید مدیران طرح، امکان بررسی موضوع و تصمیم­گیری نهایی از سوی اعضای حقوقی شورای راهبری وجود دارد. حداکثر یک نفر از این دانشجویان می­تواند واجد شرایط ذکر شده در تبصره 2 نباشد.

14- هر دانشجو صرفاً در یکی از هسته­ های مربوط به پروژه­ های منتخب می­تواند برگزیده شود.

15- حداکثر پس از یک هفته از اعلام نتیجة نهایی، استاد خبره برای تعیین زمان و مکان جلسه­ های منظم خود با اعضای هسته اقدام می­کند.

16- استاد خبره در ماه نخست اجرای پروژه، نقشة راه و زمانبندی اجرای پروژه را که با همکاری اعضای هسته تدوین می­شود به مدیران طرح اعلام می کند.

17- جلسه ­های منظم هسته­ ها با حضور همة اعضای هسته برگزار می­ شود و استاد خبره با همکاری اعضای هسته برای تدوین صورت جلسه­ ها، تعیین وظایف آتی افراد، درج گزارش فعالیت گذشته آنها و مستندسازی اقدام­ های صورت پذیرفته اقدام می­ کند. این گزارش­ها در بازه های سه ماهه به مدیران طرح منعکس می­شود.

18- شرح وظایف و خروجی­ های هر یک از برگزیدگان برای رسیدن به اهداف هسته توسط استاد خبره تعیین می­ شود. تعهدات کلی برگزیدگان به شرح زیر است:

18-1.  هر برگزیده با توجه به نظر استاد خبره به میزان حداقل 10 ساعت و حداکثر 15 ساعت در هفته متعهد به همکاری با هسته است.

18-2.  برگزیدگان در جلسه­ های منظمی که برای اجرای پروژه تشکیل می­ شود، شرکت می­کنند و ضمن ارائة گزارش عملکرد خود، نظریات خود را به اشتراک می­گذارند.

18-3.  درصورتی که پس از پذیرش نهایی پیشنهادیه، برگزیده­ای بخواهد از هسته خارج شود، ضروری است موضوع را از یک ماه قبل به استاد خبره اطلاع دهد.

18-4.  برگزیدگان باید پیش از آغاز همکاری با هسته، حضور و همکاری خود را به اطلاع استاد راهنمای پایان‌نامة خود در دانشگاه محل تحصیل برسانند.

19- در ابتدای شروع به‌کار طرح (جلسة افتتاحیه) و در طول اجرای طرح، جلسه­ هایی میان مدیران طرح و استادان خبره برگزار می ­شود تا در مورد پیشرفت کار و شرایط هسته­ ها همفکری شودکه حضور استادان خبره در این جلسه­ ها الزامی است.

20- استاد خبره موظف است، کمیّت و کیفیت فعالیت هر یک از اعضای هسته را به صورت ماهیانه و از طریق اعلام یک عدد با عنوان ضریب عملکرد مستعد (که در تبصرة 1 از مادّة 5 این شیوه‌نامه به آن اشاره شده است) درکاربرگ­هایی‌که مدیران طرح در اختیار وی قرار می­ دهند، اعلام ­کند.

21- امتیاز مربوط به هر یک از مستعدان جهت استفاده از تسهیلات بنیاد بر اساس عملکرد و میزان مشارکت آنان در پروژه با پیشنهاد استاد خبره و با نظر نهایی شورای راهبری تعیین می‌شود.

تبصرة 5: در صورت امکان فضاهای کاری مشترک برای استفادة هسته­ ها از سوی بنیاد تأمین و در اختیار استاد خبره قرارداده می­ شود.