به نام خدا
شیوهنامة حمایت از هستههای دانشجویی مسئلهمحور
(طرح شهید احمدی روشن)
مقدمه
به استناد اقدام های 2-2-2، 2-2-3، 2-2-9 و 3-1-2 مندرج در سند راهبردی کشور در امور نخبگان و به منظور تربیت و آمادهسازی نیروهای مستعد و نخبه با هدف زمینهسازی اثرگذاری آنان بر پیشبرد مؤلفههای اقتصاد مقاومتی، بنیاد ملّی نخبگان از تشکیل هستههای دانشجویی با محوریت استادان برجستة دانشگاهی، صنعتی، هنری و ... پیرامون حل مسئلههای کشور، حمایت میکند. بر این اساس شیوهنامة «حمایت از هستههای دانشجویی مسئله محور (طرح شهید احمدی روشن)» برای تبیین مفاد اجرایی موضوع به شرح ذیل تدوین میشود:
مادّة 1: تعاریف
برای اختصار، تعریفهای زیر در این شیوهنامه رعایت میشود:
الف. بنیاد: منظور بنیاد ملّی نخبگان است.
ب. کارفرما: منظور هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که دارای مسئلهای علمیـ فنّاورانه برای حل است.
ج. طرح: منظور طرح شهید احمدی روشن است.
د. داور: منظور هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که در بررسی علمی پروژه از سوی بنیاد تعیین میشود.
هـ. استاد خبره: منظور هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که مسؤولیت و راهبری اجرای پروژه را برعهده دارد.
و. دانشجو: منظور هر یک از دانشجویان مشمول بهرهمندی از جوایز مندرج در «شیوهنامة پشتیبانی از فعالیتهای علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور»، و یا دانشجویانی است که شرایط عضویت در هستههای دانشجویی مسئلهمحور اعلام شده از سوی بنیاد را دارند.
ز. برگزیده: منظور دانشجوی تأیید شده برای همکاری در پروژه است.
ح. هسته: منظور گروه (تیم) تشکیل شده از برگزیدگان با مسؤولیت استاد خبره برای اجرای پروژه است.
ط. مدیر طرح: منظور هریک از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که با تأیید شورای راهبری به عنوان راهبر و رابط میان استادان خبره و بنیاد تعیین میشوند.
ی. شورای راهبری: منظور شورای راهبری، سیاستگذاری و نظارت بر اجرای صحیح شیوهنامه است.
ک. پروژه: به هر یک از پیشنهادیههایی گفته میشود که توسط شورای راهبری تأیید شده و وارد مرحلة اجرا میشوند.
مادّة 2: اهداف
اهداف اجرای این فرایند عبارت است از:
2-1. آموزش دانشجویان مستعد در بستر حل یک مسئلة واقعی
2-2. افزایش مهارتهای اجتماعی و ایجاد حس خودباوری در دانشجویان مستعد
2-3. هدایت دانشجویان مستعد برای حل مسئلههای راهبردی کشور
2-4. ایجاد شبکة دانشجویان دارای تواناییکارِ گروهی و حل مسئله
2-5. افزایش اعتماد دستگاه های اجرایی، مراکز علمی و بخش خصوصی به دانشجویان مستعد
مادّة 3: شورای راهبری، سیاستگذاری و نظارت
به منظور تصمیمگیری، راهبری و نظارت بر تمامی امور مربوط به شیوهنامه، «شورای راهبری، سیاستگذاری و نظارت» با ترکیب و وظایف زیر تشکیل میشود:
3-1. ترکیب
3-1-1. قائم مقام رئیس بنیاد (رئیس شورا)
3-1-2. معاون آیندهسازان بنیاد
3-1-3. معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد
3-1-4. حداقل چهار تن از مدیران طرح یا سایر افراد متخصص در امور هسته های پژوهشی به انتخاب اعضای حقوقی شورا
تبصرة 1: اعضای بندهای فوق با حکم قائممقام رئیس بنیاد به مدت یک سال منصوب می شوند و انتخاب و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.
تبصرة 2: در موارد ضروری و با تشخیص رئیس شورا، امکان بهرهمندی از تخصص سایر افراد برای شورا وجود دارد.
3-2. وظایف
3-2-1. شناسایی و بررسی مسئلههای مهم دستگاهها و سازمانها، که نیاز به راهحلهای علمی و فنّاورانه دارند
3-2-2. معرفی مسئلههای مناسب طرح به افراد متخصص دانشگاهی و صنعتی
3-2-3. معرفی استادان خبرة واجد شرایط برای تشکیل هسته به منظور حل مسئله
3-2-4. راهبری و نظارت بر روند اجرای طرح
3-2-5.تعیین نحوة ارائة راهحلهای به دست آمده به صاحبان مسئله و پشتیبانی از هستههای تشکیل شده
3-2-6. تدوین و تصویب دستورعملهای اجرایی بر مبنای مفاد این شیوهنامه در صورت نیاز
3-2-7. شناسایی، انتخاب و تأیید مدیران طرح و نظارت بر عملکرد آنها
3-2-8. تعیین تکلیف مالکیت داراییهای فکری ناشی از هر یک از پروژهها
مادّة 4: فرایند اجرایی
فرایندهای اجرایی، بر اساس معیارهای مندرج در پیوست شیوهنامه جاری میشوند.
مادّة 5: فرایند پشتیبانی
5-1. سقف سایر هزینههای هسته شامل هزینههای مصرفی، تجهیزاتی، خدماتی و موارد مشابه از سوی شورای راهبری و در قالب جایزة هسته های پژوهشی (مندرج در شیوه نامة پشتیبانی از فعالیتهای علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور) تعیین می شود.
5-2. پس از ارائة صورتحساب هزینهکرد (به همراه گزارش عملکرد و مدارک مثبتة مالی) از سوی استاد خبره، تأیید مدیر طرح یا معاون آیندهسازان بنیاد و دستور پرداخت معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد، مبلغ صورتحساب به استاد خبره پرداخت می شود.
5-3. پرداخت اعتبار هستة مسئلهمحور پژوهشی/ فنّاورانه برگزیدگان از سوی بنیاد و بر اساس مفاد «شیوهنامة پشتیبانی از فعالیتهای علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور» صورت می پذیرد.
تبصره: از ماه دومِ اجرای پروژه، استاد خبره میتواند حداکثر تا 50 درصد تغییر در میزان اعتبار هستة مسئلهمحور پژوهشی/ فنّاورانة دریافتی ماهانة هریک از برگزیدگان هستة خود اعمال کند. در موارد خاص مانند عدم فعالیت مستعد در یک ماه یا فعالیت بسیارکم، استاد خبره میتواند ضریبیکمتر از 50 درصد را برای مستعد در نظر بگیرد. به این میزان تغییرات، «ضریب عملکرد» گفته میشود. مجموع مبالغ پرداختی هسته در هر ماه نمیتواند از 10 درصد کل پرداختی پایه (مجموع جوایز تحصیلیِ افراد هسته) بیشتر شود.
مادّة 6: تفسیر و نظارت
شرح مواد مسکوت، تفسیر مفاد شیوهنامه و تصمیمگیری در موارد خاص برعهدة شورای راهبری است و این شورا موظف است سالیانه گزارشی از عملکرد شیوهنامه را تهیه و به رئیس بنیاد ارائه کند.
مادّة 7: تصویب و اجرا
این شیوهنامه مشتمل بر یک مقدمه، هفت مادّه، سه تبصره و یک پیوست به تصویب رئیس بنیاد ملّی نخبگان رسید و جایگزین «شیوهنامة حمایت از هستههای دانشجویی مسئلهمحور (طرح شهید احمدی روشن)» (موضوع ابلاغیة شمارة 47734/5/د مورّخ 3/10/1397 رئیس بنیاد) میشود و اجرای آن از تاریخ 01/07/1398 لازم است.
پیوست شیوهنامة حمایت از هسته های دانشجویی مسئلهمحور
(طرح شهید احمدی روشن)
فرایند اجرایی طرح (موضوع مادّة 4 شیوهنامه)
- معاون آیندهسازان افراد مورد نظر را برای همکاری با بنیاد به عنوان مدیران طرح، به شورای راهبری پیشنهاد میدهد. شورای راهبری با توجه به سوابق و تواناییهای افراد معرفی شده، مدیران طرح را انتخاب و تأیید میکند.
- شورای راهبری پیشنهاد اولیهای از استادان خبره متناسب با طرح را از طریق دانشگاهها، نهادها، مؤسسات و شرکتهای دانش بنیان دریافت می کند و از بین این افراد، استادان خبره منتخب با نظر اعضای حقوقی شورای راهبری تعیین می گردند.
- استادان خبره (دانشگاهی و صنعتی) با در نظرگرفتن حداکثر ظرفیت و تنوع درگرایشهای علمی برای ارسال پروژههای پیشنهادی انتخاب می شوند.
- مدیران طرح با رایزنی با دستگاهها،نهادهای ذیربط (مراکز علمی، صنعتی، پژوهشی، نهادها و مؤسسات اجرایی و ...) و استادان خبره منتخب، مسئله های آنان را احصا و گزارش آن را به شورای راهبری ارائه می کنند.
- استادان خبره، با عنایت به مفاد شیوهنامه، پیشنهادیة خود برای حل مسائل تأیید شده توسط شورای راهبری را به بنیاد ارائه می کنند.
- هر استاد خبره میتواند حداکثر سه پیشنهادیه را ارائه دهد. قالب پیشنهادیه با نظر مدیران طرح و تأیید شورای راهبری تدوین میشود.
- موارد زیر نیز باید در تدوین پیشنهادیهها در نظرگرفته شوند:
7-1. پیشنهادیه هایی که با محوریت حل یکی از نیازهای اساسی کشور یا طراحی یک محصول با کاربرد مشخص یا دارای ابعاد کاربردی قابل توجهی باشند، در اولویت قرار دارند.
7-2. دانشمحور باشد.
7-3. شفافیتکافی برای دانشجویان داشته باشد.
7-4. پیشنهادیهها بهگونهای تدوین شوندکه هر دانشجو حدوداً 10 الی 15 ساعت در هفته تعهد کاری داشته باشد.
7-5. قابلیت پیگیری و ثمردهی در 9 ماه را داشته باشد.
7-6. برای رشد فکری و تجربة مستعدان در حل مسئله مناسب باشد.
7-7. کارفرما و حامی برای پشتیبانی و ادامة کار داشته باشد.
تبصرة 1: باتوجه به اینکه پیشنهادیهها از سوی بنیاد به دانشجویان برای انتخاب ارسال و اعلام عمومی میشوند، اطلاعات موجود در پیشنهادیه باید به گونهای درج شده باشد که ضمن جامع بودن، درصورتی که نیاز به حفظ محرمانگی وجود دارد، اطلاعات محرمانهای از سوی استاد خبره منتشر نشود و بنیاد مسؤولیتی در این مورد ندارد.
- هر استاد خبره به ازای هر پروژه میتواند حداکثر 15 و حداقل 5 دانشجو در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را به عنوان برگزیده بهکارگیری کند. پیشنهاد میشود استاد خبره نفراتی را برای بررسی مسئلههای فرهنگی اجتماعی، تجاریسازی،کنترل پروژه و نظایر آن در نظر بگیرد.
- پس از وصول پیشنهادیههای استادان خبره، اعضای حقوقی شورای راهبری با کمک مدیران طرح و داوران، پیشنهادیهها را بررسی و پس از اصلاحات مورد نیازِ احتمالی و با عنایت به سیاستها و امکانات و منابع مالی بنیاد؛ پیشنهادیههای اولویتدار را تأیید و به دانشجویان متقاضی برای همکاری در طرح معرفی می کند.
- دانشجویان درخواست خود برای همکاری در پروژههای مد نظر را به بنیاد ارائه می کنند. هر دانشجو می تواند برای همکاری در حداکثر پنج پروژه، با قید اولویت، درخواست خود را ارائه نماید.
- اطلاعات پروژههای منتخب و دانشجویان متقاضی برای همکاری در هر پروژه با ذکر اولویتهای دانشجو، از سوی بنیاد به استاد خبره ارسال میشود و استاد خبره در بازة زمانی معین بر اساس سوابق دانشجو (رزومه) و مصاحبه (در صورت نیاز) با وی؛ دانشجویان منتخب را با ذکر اولویت، به بنیاد اعلام می کند.
- بنیاد بر اساس اولویتهای استادان خبره و دانشجویان و با تلاش برای تشکیل حداکثری پروژهها، فهرست پروژههای منتخب، دانشجویان منتخب و استادان خبره را تهیه و اعلام مینماید.
تبصرة 2: دانشجویان مشمول «شیوه نامة پشتیبانی از فعالیت های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور» میتوانند در سال تحصیلی متناظر با اجرای طرح، درخواست خود را جهت شرکت در طرح ثبت کنند. همچنین بنیاد برای هر سال تحصیلی، شرایط دیگری را برای حضور سایر دانشجویان در طرح اعلام مین ماید تا دانشجویان علاقه مند بتوانند از شرکت در طرح بهره مند شوند.
- بنیاد برای هدایت پروژة تأیید شده از سوی شورای راهبری، با استاد خبره قرارداد منعقد می کند.
تبصرة 3: شورای راهبری مجاز استکارگروهی منتخب از افراد متخصص را برای راهبری پروژههای تأیید شده تشکیل دهد.
تبصرة 4: چنانچه در زمان اجرای پروژه نیاز به جذب نیروی انسانی باشد، با پیشنهاد استاد خبره و تأیید مدیران طرح، امکان بررسی موضوع و تصمیمگیری نهایی از سوی اعضای حقوقی شورای راهبری وجود دارد. حداکثر یک نفر از این دانشجویان میتواند واجد شرایط ذکر شده در تبصره 2 نباشد.
14- هر دانشجو صرفاً در یکی از هسته های مربوط به پروژه های منتخب میتواند برگزیده شود.
15- حداکثر پس از یک هفته از اعلام نتیجة نهایی، استاد خبره برای تعیین زمان و مکان جلسه های منظم خود با اعضای هسته اقدام میکند.
16- استاد خبره در ماه نخست اجرای پروژه، نقشة راه و زمانبندی اجرای پروژه را که با همکاری اعضای هسته تدوین میشود به مدیران طرح اعلام می کند.
17- جلسه های منظم هسته ها با حضور همة اعضای هسته برگزار می شود و استاد خبره با همکاری اعضای هسته برای تدوین صورت جلسه ها، تعیین وظایف آتی افراد، درج گزارش فعالیت گذشته آنها و مستندسازی اقدام های صورت پذیرفته اقدام می کند. این گزارشها در بازه های سه ماهه به مدیران طرح منعکس میشود.
18- شرح وظایف و خروجی های هر یک از برگزیدگان برای رسیدن به اهداف هسته توسط استاد خبره تعیین می شود. تعهدات کلی برگزیدگان به شرح زیر است:
18-1. هر برگزیده با توجه به نظر استاد خبره به میزان حداقل 10 ساعت و حداکثر 15 ساعت در هفته متعهد به همکاری با هسته است.
18-2. برگزیدگان در جلسه های منظمی که برای اجرای پروژه تشکیل می شود، شرکت میکنند و ضمن ارائة گزارش عملکرد خود، نظریات خود را به اشتراک میگذارند.
18-3. درصورتی که پس از پذیرش نهایی پیشنهادیه، برگزیدهای بخواهد از هسته خارج شود، ضروری است موضوع را از یک ماه قبل به استاد خبره اطلاع دهد.
18-4. برگزیدگان باید پیش از آغاز همکاری با هسته، حضور و همکاری خود را به اطلاع استاد راهنمای پایاننامة خود در دانشگاه محل تحصیل برسانند.
19- در ابتدای شروع بهکار طرح (جلسة افتتاحیه) و در طول اجرای طرح، جلسه هایی میان مدیران طرح و استادان خبره برگزار می شود تا در مورد پیشرفت کار و شرایط هسته ها همفکری شودکه حضور استادان خبره در این جلسه ها الزامی است.
20- استاد خبره موظف است، کمیّت و کیفیت فعالیت هر یک از اعضای هسته را به صورت ماهیانه و از طریق اعلام یک عدد با عنوان ضریب عملکرد مستعد (که در تبصرة 1 از مادّة 5 این شیوهنامه به آن اشاره شده است) درکاربرگهاییکه مدیران طرح در اختیار وی قرار می دهند، اعلام کند.
21- امتیاز مربوط به هر یک از مستعدان جهت استفاده از تسهیلات بنیاد بر اساس عملکرد و میزان مشارکت آنان در پروژه با پیشنهاد استاد خبره و با نظر نهایی شورای راهبری تعیین میشود.
تبصرة 5: در صورت امکان فضاهای کاری مشترک برای استفادة هسته ها از سوی بنیاد تأمین و در اختیار استاد خبره قرارداده می شود.