به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ شیوع کرونا ویروس در ایران و دیگر کشورهای جهان،  تأثیرات بسیار مهمی در چرخه کسب‌وکار و تبعاً اقتصاد همه نقاط جهان داشته خاصه از این جهت که نظام اقتصادی حاکم بر کشورها آمادگی مواجه با چنین پدیده‌ای را نداشت.

در این شرایط، تحلیل دقیق و کارشناسانه وضع موجود و البته پیش‌بینی درباره آینده اقتصادی سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی و در واقع کشورها ضرورتی انکارناپذیر است.

در همین راستا، دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران تحقیق را با موضوع «پنج استراتژی تاب‌آوری کسب‌‌وکار در شرایط بحران کرونا» انجام داده و تلاش کرده است در قالب این کار علمی بتواند نگاه دقیقی به وضعیت کسب‌وکار در شرایط کنونی بپردازد.   

در ابتدا این تحقیق آمده است: شیوع کرونا ویروس (کوئید-19) تاکنون بیشتر از 180 کشور جهان را با  بحران  مواجه ساخته است. این پاندمی از جنگ جهانی دوم تاکنون بی‌سابقه است. در ایران با شیوع این بیماری، طرح‌های پیشگیرانه قطع زنجیره شیوع کرونا شامل قرنطینه خانگی، فاصله‌گذاری اجتماعی، کاهش ساعات کار و فعالیت اصناف، تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها اجرا شده است. این اقدامات در بخش اقتصادی عرضه و تولید و تقاضا را تحت تأثیر قرار داده است و ممکن است تعطیلی کامل برخی کسب‌و‌کارها و مشاغل منجر شود.

این تحقیق در سه بخش، «ریسک‌های موجود» شامل ریسک‌های سطوح جهانی، ملی و صنعت، «وضعیت کسب‌وکارها» بر اساس تحلیل آمارهای رسمی با استفاده از گزارش‌های رسمی شاپرک و یا شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (وابسته به بانک مرکزی) و مسیریاب بلد و «مفهوم استراتژی‌های تاب‌آوری در مدیریت بحران کرونا» برای پاسخ به ریسک‌ها و چالش‌ها انجام شده است که در بخش اخیر ابعاد پنج‌گانه استراتژی‌های تاب‌آوری شامل سرمایه انسانی، بازاریابی و فروش، زنجیره تأمین، مدیریت مالی و تفکر استراتژیک و کارآفرینانه معرفی شده است.

ارائه نتایج پرسشنامه‌ای که با هدف ارزیابی ابعاد استراتژی‌های تاب‌آوری در سطج کشور توزیع شده است در قالب نمودار، معرفی اقدامات ابتکاری شرکت‌های داخلی و بین‌المللی در مدیریت بحران کرونا و ارائه نمودارهای جمعیت‌شناختی و روش‌شناسی، از دیگر بخش‌های این تحقیق است.

در ادامه این گزارش که با عنوان «ریسک  سطح  بین‌المللی» نوشته شده، بر ریسک‌های منفی کاهش تولید در جهان به دلیل شیوع کرونا ویروس اشاره شده است. کاهش صادرات به سایر کشورها . نقش آن بر کم شدن درآمدهای کشور، محدود شدن منابع درآمدی اصلی دولت از طریق کاهش درآمدهای مالیات از کسب‌وکارها و البته زیاد شدن هزینه‌های دولت به واسطه افزایش تخصیص بودجه‌های بهداشتی و درمانی به عنوان برخی از اثرگذاری کرونا ویروس در سطح ملی/اقتصادی بیان شده‌اند.

تشریح مشکلات فراوان شرکت‌ها در زنجیره تأمین مواد اولیه و لجستیک، کاهش فروش و بهره‌وری، تغییر نگرش و انتظار مشتریان و افزایش ریسک‌های کسب‌‌وکارها در پی آن، ریسک‌پذیری کمتر کسب‌وکارهای فروش آنلاین، تولیدکنندگان محصولات غذایی و بهداشتی و شرکت‌هایی که قابلیت دورکاری دارند، نیز با سرتیتر سطح صنعت/کسب و کار مورد بررسی قرار گرفته است.  

بخش دوم این تحقیق با سرفصل «وضعیت فعالیت کسب‌وکارها در بحران کرونا به روایت آمارهای رسمی» به بررسی آمار مبتلایان ویروس‌کرونا طی اسفند ماه سال 98 تاکنون در کشور، و تابع توزیع این بیماری می‌پردازد.

در این بخش که با استناد به آمار رسمی تراکنش‌های شاپرک در اسفند98 انجام شده است، گزارش شاپرک از تراکنش‌ کارتخوان، موبایل و اینترنتی، ارزش و مبلغ کلی تراکنش‌ها، تعداد تراکنش‌های اینترنتی و موبایلی، مبلغ تراکنش‎های اینترنتی و خرید اینترنتی شب عید مورد ارزیابی قرار گرفته است. علاوه بر آن،آمار رسمی مسیرياب بلد به عنوان پرنصب‌ترین نقشه آنلاین کشور در سطح شهرها در اسفند 98و عید 99 با هدف تحلیل عبور و مرور افراد از ابتدای اسفند 98 تا انتهای تعطیلات فروردین 99، در این قسمت بررسی شده است.

بخش پایانی این گزارش که تحت عنوان «استراتژی‌های تاب‌آوری در مدیریت بحران» آمده است ضمن تعریف تاب‌آوری، به راه‌های عبور از این مرحله اشاره می‌کند. در این بخش آمده است: تاب‌آوری به کسب‌وکار‌ها کمک می‌کند در هر شرایطی بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. تاب‌آوری در مفهوم شرکتی به معنی توانایی مقاومت در برابر بحران ها و ریسک فاکتورها است. تاب‌آوری در کسب‌وکارها عبارت است از توانایی های ساختاری و سیستمی که باعث می‌شود شرکت‌ها ظرفیت لازم برای مقابله با بحران‌ها را داشته باشند. تاب‌آوری قابلیت‌هایی برای کسب‌وکار‌ها بوجود می‌آورد که بتوانند با وجود شرایط نامطلوب به بقا ادامه داده و در مسیر بازگشت و رشد قرار گیرند. ظرفیت تاب‌آوری به بقای بلندمدت شرکت کمک می‌کند.

در ادامه این بخش نیز استراتژی تاب‌آوری به عنوان حامی کسب‌وکار یک شرکت در برابر ریسک‌های بالقوه و به برنامه‌‌ریزی برای تاب‌آوری و بقا در شرایط آشفته تعریف می‌شود که تلاش دارد با انطباق‌پذیری و سازگاری سریع به روند موفقیت سازمانی و کسب‌وکار کمک کند.

در این بخش سرمایه انسانی به عنوان بازوی شرکت‌ها برای دستیابی به اهداف، اقدامات ابتکاری در حوزه بازاریابی و فروش، اقدامات ابتکاری در زنجیره تأمین مواد شامل شبکه‌‌ تأمین‌کنندگان، تولید‌کنندگان، توزیع‌کنندگان، عمده فروشان و خرده فروشان، مدیریت مالی به معنای مدیریت منابع و مصارف شرکت به صورت کارا و اثربخش  و تفکر استراتژیک و کارآفرینانه که بواسطه آن، مدیران با نگریستن در سطح کلان و کل نگری، دیدگاه متفاوتی از شرکت و محیط یافته و روندهای آینده صنعت را مشخص می‌کنند، به عنوان عوامل مهم مورد بررسی قرار گرفته است.

در پایان این تحقیق نیز سناریوهای پیشنهادی برای شرکت‌های ایرانی شامل سناریوی واقع‌بینانه (اسفند 98 – خرداد 99)، سناریوی بدبینانه (اسفند 98 – مرداد 99) و سناریوی بسیار بدبینانه (اسفند 98 – مهر 99) ارائه شده است.